بلوک های یونولیتی «پلی استایرن» مدتی است که برای ساختمان سازی در کشور و در آپارتمان های بلند به دلیل سبکی و کم هزینه بودن مورد استقبال انبوه سازان (بساز بفروش های سابق) قرار گرفته است.
این بلوک ها در دو نوع «قابل اشتعال» و «غیر قابل اشتعال» در بازار عرضه می شوند. وزن هر قطعه بلوک سیمانی که در ساختمان سازی به کار می رود، ۱۵ کیلوگرم است، در حالی که وزن بلوک های یونولیتی بسیار ناچیز است و تا اندازه بسیار زیادی موجب پایین آوردن وزن ساختمان می شود. با وجود پوشش نسوزی که زیر و روی این بلوک را محصور کرده است، در صورت آتش سوزی در ساختمان، این بلوک ها تنها تا ۲۰ دقیقه تاب مقاومت در برابر حرارت را دارند. ایمنی اماکن مسکونی در برابر حریق و حادثه از جمله مواردی است که باید از نظر ایمنی شهری مورد توجه قرار گیرد. در ایمنی یک ساختمان موارد زیادی نقش دارد که می توان به مصالح به کار رفته در آن به عنوان یکی از مهم ترین موارد اشاره کرد.
بلوک های «پلی استایرن» به دلیل سبکی وزن خود، وزن نهایی ساختمان را کم می کنند، به همین دلیل در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند. بلوک های مذکور نقش باروری ندارند و به همین دلیل در برابر زلزله ایمن هستند.
اما این بلوک ها، در برابر آتش به راحتی حجم خود را از دست می دهند و تنها اشکال این بلوک ها، کمی مقاومت در برابر حرارت و شعله وری آنها است.

در صورتی که از جنس مرغوب این بلوک ها در ساختمان سازی استفاده شود، در برابر آتش مقاوم تر خواهند بود. در ایران نه تنها این نوع از مصالح ساختمانی بلکه تعداد بی شماری از مصالح ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد که از استانداردهای اجباری برخوردار نیستند و همچنان در ساختمان سازی به کار می روند. با توجه به بحران خیز بودن کشورمان در ساختمان سازی نباید از بلوک های قابل اشتعال استفاده شود و نوع غیرقابل اشتعال این بلوک ها نیز با رعایت ضوابط محدود شود تا از حریق های گسترده در ساختمان ها جلوگیری شود. همچنین انبار و نگهداری این مواد به دلیل واکنش هایی که ممکن است داشته باشند، بسیار خطرناک است و تاکنون شاهد مواردی از حریق انبار این بلوک ها بوده ایم. جالب اینکه این بلوک ها برخلاف تصور و ذهنیت برخی از کارشناسان، به دلیل یکپارچه نبودن در برابر ضربه. کوبه ای اثرات مثبت ندارند و بر عکس در تقویت صدا اثرگذار خوبی هستند.یونولیت جاذب صوتی بهتری نسبت به بتن است و عایق صوت برتری محسوب نمی شود و به همین دلیل یونولیت به تنهایی تاثیری در افت صوت ندارد. به گفته کارشناسان تنها در صورتی که بین دیوار دو جداره یونولیت به کار رود، افت صوتی افزایش می یابد. همچنین عایق های حرارتی هم به تنهایی عایق صوت نیستند و در صورتی که داخل سیستم قرار بگیرند، می توانند موجب کاهش صوت شوند.

فوم پلی استایرن(یونولیت) چیست ؟
یونولیت یا پلاستوفوم ماده ای است سفید رنگ و عایق رطوبت و صدا و است که اولین بار توسط آلمان نازی در جنگ جهانی دوم برای ساخت پل های شناور روی آب ساخته شد. فوم پلی استایرن یکی از فراورده های صنایع پتروشیمی بوده و شکل ظاهری آن از بلور های ریز تشکیل شده است که در مجاورت فشار و بخار منبسط می گردد به علت ساختار سلولی بسته در بلوک هایپلی استایرن یونولیت مقاومت خوبی در مقابل آب داشته و نیز در مقابل فساد پذیری و رشد باکتری از خود محافظت می نماید امروزه با رشد و ترقی صنایع پتروشیمی میهن عزیزمان شاهد افزایش روز افزون کاربرد‌های متنوع مواد پتروشیمی در امورات مختلف هستیم. پلاستوفوم ماده ای سبک با قابلیت های بسیار زیاد می باشد و عامه مردم آن را به اشتباه” کائوچو (نوعی ماده طبیعی)”، ” آکاچو ” و یا “یونولیت” می نامند. پلاستوفوم نوعی از مواد پلیمری است که یک نمونه از آن با نام پلی استایرن انبساطی و علامت اختصاری EPS شناخته می‌شود و کاربردهای متعددی در امور بسته بندی، عایق سازی، آموزشی، تبلیغاتی و … دارد. این مواد با دانه بندی های ریز و درشت و با وزن حجمی گوناگون بصورت گرانول ، ورق و بلوک در اندازه ها و ضخامتهای گوناگون در بسته بندی های تعدادی، قابل ارائه است. همچنین با دستگاههای برش توسط سیم داغ یا Hot Wireموجود در بازار، به اشکال و طرح های مختلف درمی‌آید.

ماده اولیه
ماده اولیه یونولیت پروپان است و در پتروشیمی به شکل جامد در آمده یونولیت اولا نام یک شرکت در ایران است و اخیرا این ماده را تحت عنوان پلاستوفوم (پلی استایرن انبساطی) نام می‌برند.
ضریب های عایق بودن
• ۱۰ سانتی متر یونولیت معمولی در برابر صدا ۴۲ دیزبل عایق است
• ۱۰ سانتی متر یونولیت معمولی در برابر گرما ۳۵ % عایق است

ویژگی های بلوک های پلاستو فوم :
۱) سبکی قطعه بلوکبه ابعاد
۲) کاهش ۳۰ درصدی حجم بتن
۳) کاهش مصرف فولاد
۴) کاهش مصرف تیرچه
۵) صرفه جویی در مصرف قالب بندی

کاربرد های پلاستوفوم چیست ؟
برخی از کاربرد های پیشنهادی در خصوص این محصولات عبارت‌اند از:
۱) استفاده از ورق های پلاستوفومی تا ابعاد ۱۰۰*۲۰۰ سانتیمتر و ضخامتهای گوناگون از ۴ تا ۱۰۰۰ میلیمتر به عنوان زمینه Background انواع تابلوها مانند تابلوی اعلانات و یا بسیاری از مصارف گوناگون دیگر.
۲) انواع ورق و بلوک های پلاستوفومی در ابعاد گوناگون و ضخامتهای متفاوت در بسته بندی های خاص، و شکل دهی بوسیله دستگاه برش به منظور تهیه کاردستی دانش آموزان دوره های ابتدایی و راهنمایی البته با نظارت مربیان مربوطه.
۳) ورق در ضخامتهای گوناگون و یا دانه های فوم (گرانول) جهت ساخت اشکال ، انواع طرحها و حروف فارسی و انگلیسی، ساخت ماکت ، تهیه تابلوهای تبلیغاتی و تزئینی و به عنوان فوم ریخته گری و فوم گُل‌سازی که در درس حرفه‌وفن دوره راهنمایی تحصیلی خواهران و برادران و همچنین برخی رشته های کار و دانش دوره متوسطه استفاده های فراوان دارد.
۴) استفاده از ورق پلاستوفوم به عنوان عایق ساختمان و بلوک های سقفی پلاستوفومی به عنوان جایگزین بلوک های سیمانی یا سفالی در صنعت ساختمان.

ضوابط فنی برای استفاده از بلوک های سقفی پلی استایرن منبسط شده در سیستم سقف تیرچه-بلوک بلوک های سقفی از نوع پلی استایرن منبسط شده ۱ در صورتی عملکرد مناسب و قابل قبول خواهند داشت که مواردی از قبیل ایمنی در برابر آتش، رواداری های ابعادی، مقاومت مصالح (که می تواند با دانسیته مصالح ارتباط داشته باشد )، شکل هندسی و روش اجرایی مناسب در آن رعایت گردد. بنابراین لازم است تا مشخصات بلوک تولیدی با ضوابط زیر انطباق داشته و در اجرا نیز از روشها و
محافظتهای صحیح بهره گیری گردد. بدیهی است که سیستم سقف تمام شده باید علاوه بر تطابق با این ضوابط، مانند سایر سیستم های ساختمانی به طور کامل با مقررات ملی ساختمان و کلیه ضوابط و آئین نامه های مصوب مرتبط مطابقت نماید.

۱-الزامات ایمنی در برابر آتش
۱-۱ . تنها استفاده از انواع کندسوزشده ۲ بلوک پلی استایرن منبسط شده مجاز بوده و استفاده از انواع غیرکندسوز ممنوع
است. تولید کنندگان موظف می باشند مدارک لازم دال بر استفاده از مواد اولیه از نوع کندسوز شده برای تولید بلوک را به شرح زیر ارائه نمایند :
مواد اولیه (پودر پلی استایرن منبسط شده محصول کارخانجات پتروشیمی ) باید از نوع کندسوز باشد. در این زمینه باید مدارک فنی معتبر از کارخانه فروشنده مواد اولیه اخذ گردد . مدارک فوق باید قرار گرفتن ماده اولیه از نظر واکنش در برابر آتش را، بر اساس استانداردهای معتبر بین المللی، در یکی از گروه های زیر نشان دهد:
EN 13501- یا گروه های بهتر از آن مطابق با استاندارد ۱D گروه
DIN یا گروه های بهتر از آن مطابق با استاندارد ۴۱۰۲ B گروه ۱
BS 3837- مطابق با استاندارد ۱ A تیپ
ASTM E مطابق با استاندارد ۸۴ A گروه
۲-۱ . برای حفاظت از بلوک سقفی پلی استایرن و جلوگیری از برخورد مستقیم هرگونه حریق احتمالی با بلوک لازم است تا زیرسقف به وسیله پوشش مناسب محافظت شود . پوشش باید به تیرها و تیرچه ها متصل و مهار گردد . اتصال مستقیم به بلوکپلی استایرن (مانند گچ کاری مستقیم بر روی بلوک بدون استفاده از اتصالات مکانیکی ) به تنهایی قابل قبول نیست . انواع پوششهای مورد پذیرش به شرح زیر می باشند:
۱ سانتی متر که به نحو / “پوشش گچ یا پوششهای محافظ پایه گچ-پرلیت یا گچ -ورمیکولیت یا تخته گچی به ضخامت حداقل ۵
مناسب و مستقل از بلوک به سقف سازه ای مهار شده باشد”.
۳-۱ . اتصال مستقیم اندود به بلوک با هر شکل هندسی (اعم از معمولی یا دارای انواع شیار ) به تنهایی و بدون استفا ده از اتصالات مکانیکی به هیچ وجه مجاز نبوده و ضرورتاً باید از اتصالات مکانیکی مهار شده به تیرها و تیرچ ه ها (نظیر سیستم رابیتس )استفاده شود . لذا تولیدکنندگان موظف هستند از ارائه هر گونه اطلاعات شفاهی یا کتبی به مصر ف کنندگان که مغایر با این موضوع باشد، خودداری نمایند.
۴-۱ . از آنجایی که دیوارهای بین واحدهای مستقل (مانند دیوار بین آپارتمان های مسکونی یا واحدهای تجاری، اداری مستقل و غیره ) در هر ساختمان باید دارای مقاومت در برابر آتش باشند، این دیوارها باید از لایه بلوکهای پلی استایرن عبور کرده و تا زیر سقف سازه ای (یعنی زیر تیرچه یا بتن ) امتداد داشته باشند یا به طور مناسب از مصالح حریق بند استفاده شود، به گونه ای که بلوکهای پلی استایرن در این قسمت بین دو فضای مجاور پیوستگی نداشته باشند و از گسترش هر گونه حریق احتمالی بین دو فضایی که به وسیله دیوار مقاوم در برابر آتش از یکدیگر جدا شده اند، جلوگیری گردد.
۱ . Expanded Polystyrene
۲٫ Fire retarded
۵-۱ . انبارکردن بلوکها در کارگاه ساختمانی : بلوکهای پلی استایرن منبسط شده در محل کارگاه ساختمانی به دور از هر گونه مواد قابل اشتعال (نظیر رنگها ، حلالها یا زبال ه های قابل اشتعال) نگهداری شوند . محل نگهداری باید به گونه ای باش د که از احتمال ریزش یا تماس براده های داغ یا جرقه های ناشی از جوشکاری یا هر گونه شیء داغ دیگر با بلوکها در کارگاه ساختمانی پیشگیری شود . محل انبار اصلی بلوکها حتی الامکان به دور از محل عملیات ساختمانی باشد تا از سرایت هر گونه شعله یا حریق احتمالی به محل انبار اصلی جلوگیری شود.
۶-۱ . توصیه می گردد که از انبار کردن بلوکها به حجم بیش از ۶۰ متر مکعب خودداری شود . در صورت نیاز به انبار کردن مقادیر بیش از ۶۰ متر مکعب، بلوکها به قسمتهای با حجم حداکثر ۶۰ متر مکعب تقسیم شده و بین هر دو قسمت حداقل ۲۰ متر فاصله
وجود داشته باشد.
۷-۱ . کلیه کارگران و کارکنان باید نسبت به عدم استفاده از هرگونه شعله و نیز عدم استعمال سیگار در مجاورت محل نگهداری بلوکها توجیه شوند و استفاده از تابلوی استعمال دخانیات ممنوع در مجاورت محل نگهداری بلوکها الزامی است . تعدادی کپسول آتش نشانی نیز در نزدیکی محل نگهداری بلوکها پیش بینی گردد.

۲- الزامات مکانیکی
۱-۲ . حداقل مقاومت بلوکهای تولیدی در برابر بارهای حین اجرا باید برابر با ۲۰۰ کیلوگرم به ازای هر ۳۰ سانتی متر طول بلوک باشد. این بار باید در نواری به عرض حداکثر ۷ سانتی متر در وسط بلوک اعمال شود.
تذکر: آزمایشها نشان می دهند که به علت تفاوتهای موجود در مواد اولیه و فرآیند تولید، چگالی دقیقی برای کسب مقاومت مذکور در فوق نمی توان مشخص کرد. با این وجود به عنوان یک راهنمای کلی انتظار می رود که در صورت تولید مناسب، بلوکهای با عرض ۵۰ و ارتفاع ۲۵ سانتی متر با دانس یته حدود ۱۴ ۱۳ کیلوگرم بر متر مکعب مقاومت مورد نظر کسب شود. ضمناً با فرض شرایط یکسان از نظر مواد اولیه، فرآیند تولید و ضخامت بلوک، هر چه که عرض بلوک افزایش یافته یا ارتفاع آن کاهش یابد، به چگالی بیشتری برای کسب مقاومت لازم نیاز خواهد بود.
۲-۲ . لازم است تا کارخا نجات تولیدکننده بلوک سقفی از جنس پلی استایرن منبسط شده دارای آزمایشگاه حداقل برای کنترل رواداری های ابعادی و باربری بلوک باشند . در این آزمایشگاه باید باربری بلوکها با استفاده از جک با بار معادل ۲۰۰ کیلوگرم و بصورت نواری بر روی بلوکهای به طول ۳۰ سانتی متر مورد آزمایش قرار گیرد (مطابق شکل زیر ). بلوکی که به این شکل آزمایش می شود، نباید دچار هیچگونه شکست یا گسیختگی گردد.
۳-۲ . استفاده از بلوکهای با طول کمتر از ۳۰ سانتی متر ممکن است خطر شکست بلوک را در پی داشته باشد . لذا به مصرف کنندگان توصیه می شود از به کار بردن بلوکهای با طول کمتر خودداری نمایند. همچنین هرگونه تولید و یا ارائه بلوکهای به طول کمتر از ۳۰ سانتی متر به مصرف کنندگان ممنوع است.
۴-۲ . استفاده از بلوک های توخالی با طول کمتر از بلوک کامل (برش آن به قطعات کوچکتر از یک بلوک کامل ) ممنوع است.
۵-۲ . برای بلوکهای دارای حفره که در ابتدا و انتهای دهانه یا در مجاورت پلهای اصلی یا در مجاورت تیرهای عرضی و یا در هر محلی که امکان ورود بتن به داخل حفره ها وجود داشته باشد، قرار می گیرند، به منظور جلوگیری از سنگین شدن سقف و هدر رفتن بتن باید تمهیدات لازم برای بستن حفره های بلوک به وسیله درپوشها یا پرکننده های مناسب به نحو مطمئن به عمل آید تا از ورود بتن به داخل آن جلوگیری شود و یا اصولاً در این قسمتها از بلوک های توپر استفاده شود.

۳-الزامات ابعادی
۲۷ میلی متر باشد. از آن جایی که افزایش عرض لبۀ نشیمن این نوع بلوک ها (در ± ۱-۳ . عرض لبه نشیمن بلوکها در محل قاعده باید ۲ مقایسه با بلوک های سفالی و بتنی ) سبب کاهش عرض موثر جان تیرچه بتنی م ی گردد، لذا برای جبران آن توصیه می شود عرض فوندولۀ تیرچه در هنگام ساخت حداقل برابر ۱۴ سانتیمتر درنظر گرفته شود.
۲-۳ . رعایت پخی در دو لبه فوقانی به ارتفاع ۵ و قاعده ۵ سانتی متر به منظور تسهیل در عبور بتن به داخل تیرجه ها الزامی است.
۳-۳ . حداکثر رواداری طول، عرض و ضخامت بلوک از مقدار اسمی اعلام شده، به شرح زیر باشد:
طول بلوک در هر نقطه حداکثر ۵± میلی متر به ازای هر متر طول اسمی بلوک و عرض بلوک حداکثر ۳± میلی متر با عرض
اسمی بلوک می تواند تفاوت داشته باشند. ضخامت هیچ نقطۀ اندازه گیری شده از بلوک نباید بیش از ۵± میلی متر با مقدار اسمی تفاوت داشته باشد.
۴-۳ . کلیه لبه های بلوک ها (به غیر از محلهای پخی در لبه های فوقانی ) باید گونیا باش ند. رواداری مجاز برای انح راف از گونیا بودن لبه های طولی و عرضی حداکثر ۵± میلی متر به ازای هر ۱۰۰۰ میلی متر طول یا عرض نمونه می باشد. حداکثر انحراف از گونیا بودن لبه ضخامت ۳± میلی متر می باشد.

۴- مشخصات ظاهری
۱-۴ . بلوکها باید دارای ظاهر سالم و یکپارچه باشند . سطح بلوک باید نسبتاً صاف باشد و بین دانه های پلی استایرن فاصله مشخص ظاهری وجود نداشته باشد.
۲-۴ . لازم است تا نام تولید کننده، کندسوز بودن محصول، حداقل چگالی و اندازه های طول، عرض و ضخامت بلوک بر روی تمام بلوک های تولیدی کارخانه حک یا چاپ یا برچسب شود. در صورت استفاده از چاپ یا برچسب، ا ین کار باید به نحو تثبیت شده صورت گیرد، به گونه ای که امکان پاک شدن یا برآمدن ساده در حین نقل و انتقال یا سوءاستفاده توسط افراد وجود نداشته باشد .